Schwalbe: brede banden of niet

Fietsbanden volgens Ing. Marco de Wit

Banden Wat is nu een goede band? Deze vraag krijgen wordt ons regelmatig gesteld en er is slechts een antwoord: De band die aan jouw eisen voldoet. De een vind bijvoorbeeld antilek eigenschappen belangrijk, de ander rolweerstand of levensduur. De ideale band bestaat (nog) niet, dus wordt het een compromis. De belangrijkste eigenschappen van een band zijn: grip levensduur antilek eigenschappen rolweerstand rijeigenschappen/wegligging prijs Grip Er zijn twee soorten grip. Op asfalt en op onverharde ondergrond. Op asfalt heeft een slick (gladde band) het meeste grip. Er is immers zoveel mogelijk contact met het asfalt. Eventueel zijn er aan het rubbercompound (rubber mengsel) nog toevoegingen gedaan om de grip te verhogen. Op onverharde ondergrond geeft het profiel grip. Hoe losser de ondergrond, hoe groter de noppen moeten zijn. Voor vakantiefietsen is een band die hier tussen in zit het meest geschikt. Een beetje profiel voor grip op losse ondergrond (of bladeren ed) maar toch glad genoeg voor op het asfalt. Bedenkt ook dat je op fietsvakantie nog zo'n 20 kg bagage aan je fiets hebt hangen. De noodzaak voor een grof profiel wordt dan ook een stuk minder. Profiel Het profiel bepaalt de grip en een gedeelte van de rolweerstand. Hoe gladder het profiel, hoe lichter de band rolt. Ook hier moet de gulden middenweg gevonden worden, en is per gebruiksdoel verschillend. Er is trouwens geen profiel nodig bij een fietsband om het water af te voeren. Het zogenaamde aquaplaning ontstaat bij een fietsband pas bij ca 200 km/u. Dit komt door de smalle en ronde vorm van een fietsband. Wrijving Wrijving is de grip van de band en niet de rolweerstand. Ter verduidelijking: Wanneer je bijvoorbeeld over het ijs fietst is er minder wrijving. Dit merk je met optrekken, remmen en door de bocht gaan. Maar de band rolt niet lichter dan over asfalt. Levensduur De levensduur van een band wordt bepaald door: slijtage van het oppervlak sterkte van de zijwanden verminderen van de lekbestendigheid Bij normale slijtage wordt het loopvlak van de band afgesleten. Het profiel wordt minder en de lekbestendigheid wordt door het dunnere rubber ook minder. Op ten duur zal de band moeten worden vervangen. De gebruikte rubbercompound bepaald hoe snel dit gaat. Falen van de zijwanden. Door uitdroging en door zware belasting slijten de zijwanden. Deze kunnen het begeven lang voordat bijvoorbeeld het profiel op is. Fietsen op te zachte banden versnelt dit proces. Verminderen van de antilek eigenschappen. Na verloop van tijd verzamelen zich stukjes glas, steentjes e.d in het loopoppervlak van de band. Deze veroorzaken gaatjes en scheurtjes in de toplaag. De band wordt poreus. De band is versleten op het moment dat je vind dat hij te vaak lek gaat. Het profiel kan dan nog intakt zijn. Antilek eigenschappen Er zijn verschillende antilek lagen: Dun kevlar versterkt rubber. (Bijvoorbeeld Schwalbe Marathon) Deze laag biedt een matige antilek bescherming. Rijeigenschappen en gewicht worden matig beinvloed. Dikke caoutchouc (natuurrubber) van ca 5 mm. (Bijvoorbeeld Schwalbe Marathon Plus) Deze laag biedt de beste lekbescherming. De dikke laag voorkomt dat doornen, glas of rubber doordringen en de binnenband kunnen raken. De band wordt wel veel zwaarder en rijeigenschappen worden beinvloed. Kevlar weefsel (dichtgeweven) (Bijvoorbeeld Schwalbe Marathon Supreme en XR) Ook hierin een verschil tussen dicht en zeer dicht geweven. Het laatste is beter. Rijeigenschappen en gewicht worden nauwelijks beinvloed. Zorgt voor een goede lekbestendigheid.    Schwalbe Marathon - Schwalbe Marathon Plus - Schwalbe Marathon XR Rijeigenschappen Hier bedoel ik comfort en wegligging mee. Hoe gedraagt de band zich wanneer je schuin door de bocht gaat? En stugge zijwanden (wangen) verminderen bijvoorbeeld het comfort. De opbouw van de band (karkas), rubbercompound, antileklaag en profiel hebben alle invloed op de rijeigenschappen. Rolweerstand De rolweerstand is de kracht die nodig is om het wiel te laten rollen, en hangt af van de vervorming (indrukking) van de band: Druk waarmee de band is opgepompt. Hoe harder de band is opgepompt, hoe minder vervorming. Maat van de band. Hoe groter en breder een band is, des te ronder wordt het contact oppervlak met de weg. Een rond contactoppervlak heeft een kleinere omtrek dan een ovaal contactoppervlak, dus minder vervorming. Opbouw en materialen van de band. De opbouw van de band bepaalt hoeveel energie het kost om de band te vervormen. Een dunwandig soepel bandje vervormt makkelijker dan een stugge band. Profiel. Profiel zorgt voor extra rolweerstand. Niet alleen de band vervormt in zijn geheel, maar ook het profiel zelf vervormt. Denk maar eens aan de noppen van een mountainbike band. Deze buigen om, zodra ze contact met het rijvlak maken. Prijs De prijs van banden varieren van 2 tot 50 euro. Het is heel goed mogelijk om een paar duizend kilometer te kunnen fietsen met een band van twee euro. Dit levert ongetwijfeld de laagste prijs per kilometer op. Maar de lekbestendigheid, sterkte van de band of rolweerstand zullen niet te vergelijken zijn met duurdere varianten. Je hebt dus wat meer geluk nodig met een goedkope band. Vragen: Brede banden roller lichter dan smalle banden. Is dit waar? Ja. Bij gelijke druk rollen brede banden lichter dan smalle banden. De vervorming van de brede band is namelijk kleiner dan de vervorming van de smalle band. Voorbeeld: We nemen een fietser van 70 kg, bagage achterop 15 kg en een fiets van 15 kg. Nu draagt het achterwiel een last van ca 60 kilo. De brede band (50 mm) en de smalle band (32 mm) zijn beide opgepompt tot een druk van 4 bar. Beide banden hebben namelijk hetzelfde contactoppervlak: 4 bar = 4 kg per vierkante centimeter. 60 kg / 4 = 15 vierkante centimeter. De brede band hoeft dus veel minder te vervormen. Het vervormen van de band kost energie en dit is de rolweerstand. Overige voordelen brede banden: Meer grip. Meer comfort. Je kunt makkelijker over onverharde wegen rijden. Minder kans op snakebite. Bandenspanning is minder belangrijk dan bij smalle banden. Banden gaan langer mee. Waarom rijden wielrenners dan niet op brede banden? Dat doen ze ook. Vroeger reden ze op 18 mm banden, tegenwoordig op 23 mm. Er zijn echter ook een aantal beperkingen voor de breedte: Brede banden kunnen niet zo hard worden opgepompt. Als je met 9 bar wilt fietsen, heb je weinig keuze. Brede banden hebben meer luchtweerstand. De luchtweerstand wordt een belangrijke factor boven de 25 km/u. Brede banden zijn zwaarder. Accellereren kost meer tijd en energie. Zijdelingse stabiliteit wordt minder. Als je met 40 km/u plat door de bocht gaat, zul je dit merken. Brede vs dunne banden: Rolt het niet zwaarder? Nee! Gewone stadsfietsbanden zijn 37 millimeter breed en moeten opgepompt worden tot 4 bar. Brede ballonbanden z hoeven maar een bandenspanning van 2 bar te hebben. Juist doordat ze en breed en soepel zijn is de rolweerstand bij lage druk nog laag. En zodra het wegdek slecht is (klinkers) wordt de rolweerstand juist lager doordat de trillingen veel beter worden opgevangen.  Bij gelijke constructie en bandenspanning is de rolweerstand van de brede band zelf iets lager. Vier grote voordelen Ten opzichte van hard opgepompte smalle banden hebben ze de volgende voordelen: Ballonbanden hebben meer grip door het grotere contactvlak met de weg. Het komt ruwweg op het volgende neer: hoe lager de bandenspanning, hoe meer grip. Overigens is er over grip weinig bekend. We gaan in het voorjaar van 2012 samen met de TU Delft testen. Ballonbanden bieden meer comfort door de betere demping met de lage bandenspanning. Zie deze vergelijking die we een aantal jaren geleden hebben gedaan. Ballonbanden vangen de balansverstoring beter op als je in de berm rijdt of op ander oneffen terrein. Veel valpartijen worden veroorzaakt door oneffenheden zoals tramrails, steltonplaten, kuilen en hoogteverschil tussen berm en fietspad.   Met brede zachte banden kun je goed onverhard fietsen. Zelf woon ik op de Veluwe, een fietsparadijs voor de senior met elektrische fiets. Ik zie ze ploeteren op de onverharde paden met te smalle banden. Een elektrische fiets met zachte ballonbanden rolt er moeiteloos overheen. Met een fiets met brede banden vergroot je dus het aantal wegen waarop je prettig kunt fietsen Nadelen zijn er eigenlijk nauwelijks. Behalve dan dat het wat zwaarder is, het frame meer ruimte moet bieden en de spatborden groter moeten. Helaas is er weinig aanbod van elektrische fietsen met brede banden. Vervangen van smalle banden door brede banden op bestaande fietsen is lastig omdat de ruimte bij spatborden en frame beperkt is. Waarom hebben racefietsen dan smalle banden? Smalle banden op racefietsen hebben de volgende voordelen: Ze zijn lichter (berg op voor racefietsers erg belangrijk). Ze hebben minder luchtweerstand (dat telt bij de hoge snelheid van de racefietser). Ze mogen harder opgepompt worden. Bij gelijke constructie is de trekracht in de vezels van de smalle band lager. Een hogere druk betekent een lagere rolweerstand, op goed wegdek! Comfort is niet zo belangrijk voor racefietser. Ze zitten namelijk met veel minder druk op hun zadel. Maar ook bij recreatieve racefietser is er een trend naar bredere banden. En voor de UCI zou het geen gek idee zijn om een minimale breedte en maximale bandenspanning verplicht te stellen. Bijvoorbeeld 28mm en 6 bar. Dat betekent namelijk meer grip, beter kunnen opvangen van balansverstooring en een iets lagere maximale snelheid vanwege de iets hogere weerstand. En sportief zit er geen enkel nadeel aan.